Laat antwoord, maar beter dat dan helemaal geen antwoord :-). Samenvattend kan ik zeggen dat over het geheel genomen de meningen toch een beetje verdeeld zijn. Ik vind het matig, anderen super.
Om te beginnen met de spelduur. Reken op 6 uur voor 5 spelers als één ervan ervaren is en al een paar potjes achter de rug heeft *EN* er goede speelhulpen beschikbaar zijn. (Het kartonnetje dat Phalanx heeft bijgeleverd voldoet voor geen meter.) Maak er 8 uur van als die twee zaken niet aanwezig zijn. Met 3 spelers worden die getallen 4, respectievelijk 6 uur. Je kijkt hoe dan ook tegen een lange zit aan.
Het leukst is het spel met de volle bezetting van 5 spelers: met 4 mis je de stabiliserende werking van de Adel waardoor financiëel sterke fracties bijzonder kunnen huishouden op de /citizen's allegiance table/. Met 3 spelers loopt het weer vlotter, maar je zult als katholieke fracties goed moeten samenwerken omdat je anders de winst vrijwel onmiddellijk uit handen geeft. Mijn voorkeur is 5 - 3 - 2/4.
De spelregels zelf lijken in eerste instantie helder, maar bevatten een groot aantal onduidelijkheden die uitgespeld hadden moeten worden. In een grijs verleden heb ik op basis van emailcorrespondentie met Ulrich Blennemann een FAQje gemaakt: dat vind je op BoardGameGeek. Er blijven echter onbeantwoorde vragen over waarop geen antwoord te geven is: het is gewoon niet bekend. In die situaties moet je gewoon een beslissing nemen en spelen—van oeverloze discussies wordt niemand wijzer en, niet onbelangrijk, in 95% van de gevallen is de uitkomst van die discussie niet van invloed op het spelgevoel. Ik heb ergens vluchtig gelezen dat Phalanx aan een gereviseerde regelset werkt—laten we hopen dat dit geen gerucht is.
Persoonlijk vind ik het spel niet erg vloeiend lopen. Akties gebeuren in spelersvolgorde waardoor je met meer spelers steeds meer wachttijd krijgt. Het feit dat het spel op een veel te klein bord wordt gespeeld komt het overzicht niet ten goede. Ook moet je nogal veel ‘prutsen’ hetgeen van het eigenlijke spel afleidt. Met ervaring wordt dat minder, maar het blijft rommelig.
Ten tweede vind ik het spel zelf nogal taai en moeizaam doordat beweging van de speelstukjes niet bepaald soepel verloopt. Het is daardoor moeilijk om een bestaande situatie op het bord snel te veranderen: dit betekent dat als je ergens in ronde 2 een fout maakt, je de winst in ronde 5 uit handen geeft. Voor een spel dat zo lang duurt als Revolution is dat geen prettige eigenschap. Echt interaktief wil ik het daarom niet noemen, alhoewel je wel veel op elkaar moet inspelen.
Of het spel historisch correct is, kan ik niet goed beoordelen: zo goed zit in niet in de 80-jarige Oorlog. Ik weet wel dat er relatief weinig variatie in de slotverdeling van de speelstukken aanwezig is: katholieken zie je vrijwel nooit in het noorden, gereformeerden vrijwel nooit in het zuiden. In dat opzicht mag je het wel historisch noemen, maar ik had liever een wat bonter spel gezien waarbij dit wél gebeurde.
Al met al heeft het bovenstaande ervoor gezorgd dat Revolution bij mij niet meer uit de kast komt. Het duurt te lang, en geeft te weinig voldoening tijdens het spelen. Of, beter gezegd, na een half dozijn spellen vind ik het teveel van hetzelfde worden, want iedereen die het nieuw voor zich krijgt is wild enthousiast.
Laat ik omwille van de objectiviteit ook wat positiefs zeggen: Revolution is een subtiel spel. Je moet voorzichtig manoevreren en letterlijk éénmaal op het juiste moment toeslaan, want een tweede kans krijg je niet meer. Als je daarvan houdt en ook geen bezwaar hebt tegen een steile leercurve, een lange speelduur en flinke ruzies om kleine stukjes grond en stad, is Revolution wellicht wat voor je. Anders zou ik het spel nog even dichtlaten, bij iemand anders spelen (twee, drie keer) en dan besluiten wat je met je dure en ongeopende doos doet.
Veel succes!